موسسۀ باستان‌شناسی

​​​​​موزه پژوهشی موسسه باستان‌شناسی

موزه پژوهشی مؤسسه باستان شناسی به منظور گسترش پژوهش‌های باستان شناسی در ۲۹ آذر سال ۱۳۸۳ شمسی بازگشایی شد. مواد فرهنگی این موزه حاصل کاوش‌ها و حفاری‌های گروه و مؤسسه باستان شناسی دانشگاه تهران می‌باشد و شامل سه بخش به ترتیب توالی زمانی (پیش از تاریخ، تاریخی و دوره اسلامی) می‌باشد.

قدمت آثار موجود در موزه از هزاره هفتم ق. م تا دوره اسلامی قرن هفتم و هشتم می‌باشد. اطلاعات مربوط به آثار موزه بوسیله نرم افزار پژوهشی مؤسسه باستان شناسی در اختیار قرار می‌گیرد.
این موزه شامل چهار بخش می‌باشد: 
​​​​​​​

بخش نوسنگي و مس سنگی

این تالار از مواد فرهنگی تپه زاغه و قبرستان تشکیل گردیده است محوطه قبرستان و تپه زاغه معرف دوران طویلی از استقرار بشر در دشت سگزآباد می‌باشد. استقرار در تپه ‏زاغه از هزاره ششم تا پنجم ق. م است. آخرین دوره استقرار در تپه زاغه در حدود اواسط هزاره پنجم ق. م بوده است بقایای ساختمانی تپه زاغه بسیار نادر و منحصر بفرد است بدلیل آنکه از استقرارهای اولین در فلات مرکزی ایران می‏باشد و از آن نقاشی دیواری به ‏دست آمده است که زینت بخش موزه شده است. از مواد فرهنگی دیگر این تپه در موزه، پیکرکهای استیلیزه انسانی از جنس گل که شاید معرف الهه ‏ها باشد و نیز پیکرکهای گلی حیوانات سفالهای ساده و منقوش سردوکهای گلی، اشیا شمارشی گلی، ابزارهای مختلف سنگی و استخوانی، درفش مسی و اشیا گلی بیضی و مکعب شکل مهره‌های گلی النگوی مرمری و زیور آلات و جمجمه انسان نیز متعلق به تپه زاغه می‏باشد. تپه قبرستان در ۳۰۰ متری مغرب تپه سگزآباد قرار گرفته است این تپه پس از تپه زاغه مورد سکونت واقع شده است. از لحاظ گاهنگاری قبرستان با حصار I و سیلک III همزمان می‏باشد از مواد فرهنگی قبرستان در موزه، ابزارهای سنگی و استخوانی تیغه‌های سنگی سردوک های گلی پیکرکهای گلی حیوانات مهره‌های گوش ماهی و سنگی سفالهای ساده و منقوش قالب‌های ریخته‌گری می‌باشد.

بخش مفرغ و آهن

این تالار از مواد فرهنگی متعلق به تپة سگزآباد تشکیل شده است در طبقات مرتفع‌تر، بقایای قبرهای مربوط به اواخر هزارة دوم و نیمة اول هزارة اول ق. م دیده می‏شود. در طبقات عمیق‌تر، بقایای دوران‌های پیش از تاریخ که قدمت بخشی از آنها به اواخر هزارة سوم پیش از میلاد به بعد هستند. این اشیا شامل ظروف سفالین عصر آهن یک و دو، عصر مفرغ، ظرف لوله دار، سردوک‌های گلی و استخوانی، سرگرز سنگی، پیکرکهای مختلف سفالی و گلی، مهره‏ های سنگی، پیکرک‌های مفرغی اسب، زنگوله مفرغی، النگوهای مفرغی، خنجرهای مفرغی، سرپیکان‌های مفرغی و اشیای مختلف آهنی است.

 ​​​​​​​

بخش دوره تاريخي و اسلامی

آثار دوره تاریخی و اسلامی موزه در این تالار قرار گرفته است. ظروف سفالی، پیکرک و آجر کتیبه‏ دار هفت‌‏تپه خوزستان به خط میخی از آثار دوره تاریخی است؛ بخش دیگر از این تالار، از کاوش‌های دانشگاه تهران در رصدخانة مراغه (قرن هفتم هجری) به دست آمده است این آثار عبارت‏ند از: کاشی‌های کتیبه ‏دار زرین‏فام، آجرهای نقش‏دار محراب‏گونه، قطعه ‏سنگ تراش‏دار و ترکیب آجر و کاشی می‏‌باشد. ظروف سفالی و شیشه‌ای، خصوصاً دردیگ و یا سینی سفالی نقش‏‌دار. یادآور می‏‌شود، ساخت رصدخانة مراغه، توسط خواجه نصیر طوسی و با حمایت هلاگوخان مغول در سال ۶۵۷ ق آغاز شد و از آن‏ پس مجمع علما و منشأ پژوهش‌های بسیار در حوزة هیأت و نجوم بوده است.

 بخش کارگاه مرمت

در کنار موزه کارگاه مرمت قرار گرفته است که آثار بدست آمده از حفاری‌ها طبق استاندارد استحکام بخشی و مرمت می‌شوند و سپس جهت مطالعه و نمایش به موزه منتقل می‌شود.
اشیا به دست آمده از کاوش‌های باستان شناسی چون از مواد گوناگون پیدار ساخته شده‌اند، لازم است بلافاصله پس از کشف، مراقبتهای لازم جهت حفاظت و مرمت فنی آنها صورت گیرد در غیر ینصورت این اشیا به مرور زمان از بین خواهند رفت. بدین لحاظ مرمت و استحکام بخشی کلیه اشیا به نمایش گذاشته شده در موزه پژوهشی با ضوابط و استانداردهای لازم در کارگاه مرمت ا ین موزه، صورت گرفته است. این کارگاه مجهز به مواد و تجهیزات لازم جهت استحکام بخشی آسیب شناسی و مرمت می‌باشد.
​​​​​​​

درحال حاضر به دلیل تصمیم برای مرمت و بازسازی ساختمان شماره (1)، امکان بازدید از موزه تا اطلاع ثانوی وجود ندارد.

​​​​​​​